Op zaterdag 23 januari 2021 zal Marcel Worms weer twee live streamings verzorgen, om 11:00 en 20:00, met Spaanse pianomuziek van Albéniz, Granados, Mompou, Blancafort en Nin-Culmell. Als toegift (waarschijnlijk bij beide concerten) staat een stuk op het programma van een Nederlandse componiste (wie hoort in dit rijtje niet thuis?) die ook Spaanse muziek heeft geschreven: Heleen Verleur. Toen ik hoorde dat Marcel een Spaans programma ging doen, liet ik hem weten dat het bij mij ‘een snaar raakte’. Ik heb een zwak voor Spaanse muziek, heb ooit als enige ‘buitenlander’ een Spaanse wedstrijd had gewonnen met een Cancionera voor zang en piano. De zangpartij van dit lied ‘Los Mozos de Monleon’ zit bijna helemaal in de pianopartij, dus het kan best als piano solostuk gespeeld. Marcel vroeg mij of hij Los Mozos mocht doorspelen en vond het een prachtig stuk. Dit alles gebeurde 21 januari, twee dagen voor het concert! Hij houdt dus nog een ‘slag om de arm’, want het is kort dag om het stuk in de vingers te krijgen. Een stukje van de repetitie van Los Mozos met zangeres Renée Harp is hier te beluisteren:
https://www.youtube.com/watch?v=1KaPtN0nQpQ
De links naar de livestreamings van Marcel zijn de volgende:
11:00 https://youtu.be/rDjRwVP9ylI
20:00 https://youtu.be/9s-yTDoeO7I
Een toelichting op het programma zal tijdens de livestreamings gegeven worden maar is nu al te lezen op:
https://www.marcelworms.nl/event/twee-nieuwe-livestreams-marcel-worms-spaanse-pianomuziek-albeniz-granados-mompou-blancafort-nin-culmell/
De concerten zijn nog steeds gratis, er is geen ‘betaalmuur’, maar een donatie is zeer welkom.Een bijdrage kan overgemaakt worden op rekening NL89ASNB0783212771 ten name van M.R.Worms.
De volgende toelichting is geschreven door Marcel Worms: De Spaanse muziek en daarmee ook de Spaanse pianomuziek is van oudsher het resultaat van een grote smeltkroes van culturen geweest. Nadat de Moren in 711 Spanje via Gibraltar waren binnengevallen hebben deze bijna zeven eeuwen een belangrijk stempel gedrukt op de Spaanse muziek. Zij brachten, evenals de zigeuners, een sterk emotioneel element in, dat nog versterkt werd door de Joods synagogale muziek. De ritmische complexiteit van de flamenco wordt ten dele ook veroorzaakt door Afrikaanse invloeden.
De musicoloog en componist Filippe Pedrell (1841-1922) bepleitte het gebruik van nationale Spaanse elementen. Dit standpunt had grote invloed op de jonge Isaac Albéniz, die volksmuziek als uitgangspunt ging kiezen. Hetzelfde geldt voor Manuel de Falla, Enrique Granados en Joaquin Turina. Typisch Spaanse elementen vinden we al in het werk van Domenico Scarlatti, aan wie later nog een livestreaming gewijd zal worden.
Karakteristiek voor veel Spaanse muziek is de rijidéz (strengheid), die zich uit in een zeer strakke ritmiek. De Latijnse hartstocht wordt door deze tempovaste strengheid als het ware gecompenseerd en getemd. Beheersing, distantie en ordening staan tegenover ongeremde passie. De versieringen en melodievorming vertonen Oosterse elementen waarin de traditionele modale toonladders een belangrijke rol spelen. Ook het imiteren van de gitaar is een beproefd procédé. Dynamische contrasten zijn vaak extreem. Rauwe zeggingskracht is dikwijls belangrijker dan oorstrelende schoonheid. Expressie hoeft niet altijd ‘mooi’ te zijn. Naast onbezorgde levenslust is de schaduw van de dood in de Spaanse muziek vaak niet ver weg.
Tijdens de livestreaming is werkt te horen van Isaac Albéniz, Enrique Granados, Federico Mompou, Manuel Blancafort en Joaquin Nin-Culmell, en zeer waarschijnlijk Heleen Verleur.
Albeniz en Granados zijn, samen met Manuel de Falla, de vaandeldragers van de negentiende- en vroege twintigste eeuwse Spaanse muziek. Mompou staat qua bekendheid in hun schaduw maar doet muzikaal zeker niet voor hen onder. Blancafort was een jongere collega en vriend van Mompou, wiens invloed in zijn zelden gespeeld maar opmerkelijk werk duidelijk hoorbaar is. Nin-Culmell is een kosmopolitisch componist, die o.a. lange tijd in de de Verenigde Staten woonde maar uiteindelijk Spaans staatsburger werd en Spanje als zijn vaderland beschouwde.
