Van 30.8.23 tot 3.9.23 vindt het Festival Almere Muziek! plaats.
De lessen vinden plaats in het CKVAlmere. De concerten worden buiten gegeven op het Esplanadeplein voor de hoofdingang van de Kunstlinie. Bij slecht weer gaan ze binnen in de grote foyer van de Kunstlinie door.
Hieronder zijn een paar audio/video voorbeelden die tijdens de dag gespeeld gaan worden met blokfluit, cello & piano.
Ooit zei een leerling tegen me: “Pianospelen is leuk, maar het kost zoveel tijd.”
Het grappige is, dat je het daar toch juist voor doet? Maar wat deze leerling waarschijnlijk bedoelde, was: “Het kost zoveel tijd voordat je het kunt!”
Maar wat is dat: het kunnen?
Het is waar: weinig mensen kiezen voor een instrument omdat ze zo dol zijn op oefenen. Ze stellen zich voor dat ze meteen de sterren van de hemel spelen. Helaas werkt dat niet zo. Netzomin als dat je meteen het Zwanenmeer kunt dansen als je op ballet gaat. Of bij Oranje mag spelen als de op voetbal gaat. Punt is, dat je naar verhouding meer met oefenen bezig zult zijn dan met uitvoeren. Mensen met een goede strategie en doorzettingsvermogen komen er zelfs verder mee, dan mensen met veel talent en geen strategie. Het kost heel veel tijd om een instrument te leren beheersen. Hoe kun je die tijd “leuk” maken? Of in ieder geval “leuker”?
Als je bijvoorbeeld de gedachte hebt, dat je het al “had moeten kunnen” wordt oefenen een stuk minder leuk. Als je de gedachte hebt dat je een stuk foutloos moet spelen, wordt het ook op eieren lopen.
Zelf vind ik oefenen heerlijk. Het maakt me niks uit als ik een stuk nog niet kan. Het geheim is, dat ik het stuk gewoon al in mijn hoofd hoor. Het is als een beeldhouwer die kijkt naar een ruwe rots en daar al de contouren in ziet van het beeld dat hij gaat maken. Wat bv helpt, is het stuk al een paar keer beluisteren.
Ik weet dat sommige collega’s daar tegen zijn. Ik heb dat nooit zo goed begrepen. Ze vinden dat je het helemaal van de noten tot je moet nemen. Dat klinkt voor mij als: we gaan voortaan elkaar alleen nog maar schrijven in plaats van praten. Want muziek is toch ook (een hogere vorm) van communicatie? Van uitwisselen van emoties, gedachten, ideeën .. Dat kan op allerlei manieren. Het notenschrift is een fantastische uitvinding, maar het is een middel, niet een doel.
Een andere reden waarom ik oefenen fijn vind, is dat ik gewoon geniet van de klanken. Het voelt alsof ik op reis ben, in een land of in een stad die ik aan het verkennen ben. Ik weet nog niet wat er om de hoek is. Ik ben nieuwsgierig en geniet van wat zich voordoet. Ik denk aan niks anders meer. Ik ben in muziekland.
Om in deze flow te raken, helpt het om een concreet doel te stellen. Het doel moet niet te moeilijk zijn, maar ook niet te makkelijk want dan verslapt de aandacht. Waarschijnlijk is dat ook wat er aan de hand is, als je gedachten krijgt als: “Ik kan het niet en ik ga het nooit leren.” Het doel wat je jezelf dan stelde, ligt te ver weg.
Je kunt wél tegen jezelf zeggen: ik ga proberen de rechterhand van maat 1 tot en met 8 helemaal vloeiend te spelen. Daarvoor neem ik steeds een stukje van 2 maten. Dan neem ik er 2 bij. Dan doe ik ze alle vier achter elkaar. Zo doe ik het ook met de andere 4 maten. Dit herhaal ik een paar keer. Vooral de herhaling van korte stukjes is heel belangrijk bij het oefenen. Als je te snel doorgaat, wordt het namelijk niet opgeslagen in je brein. Korte stukjes met aandacht herhalen. Het is een soort meditatie. Even stilstaan bij het moment. Niet meteen door willen racen.
Vanmiddag was ik online te gast bij een internationale conferentie voor blokfluit. Het was bijzonder zoveel mensen van over de hele wereld in één oogopslag op het scherm bij elkaar te zien. Er waren zelfs twee Iraanse vrouwen bij, maar ook Brazilië was vertegenwoordigd, Spanje, Amerika, Engeland, Australië, en nog veel meer.
Alweer enige tijd geleden schreef ik 33 arrangementen voor blokfluit ensemble. Dit boek zal dit jaar worden uitgegeven. Het zijn 33 korte stukken, want het zijn stukken voor de beginnende blokfluitist: sopraanblokfluitboek 1. Ik vond het een superleuke uitdaging hier iets heel moois mee te doen! Als je bijvoorbeeld kijkt naar de melodie van hieronder, dan zie je dat bij de 1e sopraan de stem heel simpel is (namelijk slechts 2 tonen).
Maar door de vier andere partijen klinkt het ineens wel anders:
Spannend moment, vanmiddag: blokfluitdocent Jaap Delver vertelde over de stukken, maar liet er ook een heleboel horen via zijn ‘shared screen’. Je kon zeg maar met de bladmuziek meekijken en luisteren. Hoe bijzonder is het om je eigen muziek terug te horen, wetende dat in allerlei landen tot zelfs in Iran, mensen hierop reageerden! Nog sterker: ik keek de toehoorders recht in het gezicht en zag steeds meer lachende snoetjes! De muzikale grapjes bleken gelukkig over te komen! Zoals van ‘Altijd is kortjakje ziek’ heb ik een tango gemaakt:
Iedereen was gemute, maar er kwamen hartverwarmende reacties in de chat (ik schrijf er hier een paar anoniem). Trouwens opvallend veel jonge aanwezigen die ook enthousiast waren.
Ik moet er nog even van bijkomen!
Hierbij een derde voorbeeld: Hongaarse dans.
Ps ik zal via mijn website berichten wanneer de arrangementen gepubliceerd worden.
Deze variaties op het bekende thema ‘The Turtle Dove’ schreef ik dit jaar in opdracht van een internationaal ensemble van Suzuki blokfluitdocenten.
Het thema van de ’tortelduif’ is een oud volksliedje, maar hier heb ik een draai aan gegeven door er moderne klanken en kleine grapjes tegenover te zetten.
De bekende Nederlandse blokfluitist Jaap Delver speelt hier alle variaties in zijn eentje (het is een instructiefilmpje).
Je kunt hieronder het filmpje op Youtube bekijken.
Dit jaar heb ik nog vele andere blokfluit composities gemaakt, onder meer begeleidingen bij Suzuki sopraanblokfluitboek 1.
Voor een internationaal Suzuki jubileum werd ik door blokfluitist Jaap Delver benaderd om een compositie te schrijven voor blokfluit ensemble (sopranen, alt, tenor, bas). Nadat ik er één had geschreven, kreeg ik de smaak te pakken en inmiddels is dit uitgemond in een stuk of acht stukken (Song from the East, With a Twist, Madley, Strange Birds, The Red Wire, Just What, Contrasts, Song for Six Recorders). Bovendien ben ik inmiddels bezig met ensemble begeleidingen te maken bij Suzuki sopraan blokfluitboek 1. Er is ook een fonds opgericht om mij een passende vergoeding te kunnen geven. Alles bij elkaar een vruchtbare samenwerking met de Suzuki blokfluiten!
When Bach met Lavignac (2021) is een opdracht voor het Groninger Piano Festival. De vraag was of ik de thema’s van Het Rondo van Smetana en de Galop-Marche van Lavignac kon verwerken in één stuk voor 15 pianisten. In dit werk heb ik alle drie de componisten samengebracht. De werktitel is even: ‘When Bach met Smetana’.
Dit notenboek dat ik onlangs heb geschreven is voortgekomen vanuit een behoefte in mijn eigen pianopraktijk. Er bestaat al veel op dit gebied. Maar bij de meeste beginnersboekjes begint het lezen met één sleutel (Bartók’s Microkosmos is hierop overigens een prettige uitzondering). Natuurlijk, anders is het teveel informatie tegelijkertijd. De notenbalk is echter de perfecte spiegeling van je handen, want de afstanden vanaf de midden C zijn perfect symmetrisch gespiegeld (zie blz. 6). Als je allebei je duimen op de midden C hebt, en je vingers staan mooi naast elkaar met op elke toets een andere vinger, dan staan “vanzelf” je pinken een kwint hoger/lager. Laat dat nou net de noot zijn waar de sleutels naar genoemd zijn?
Omdat het lastig is twee balken tegelijk te lezen, start de beginnende pianist vaak met één balk, meestal voor de rechterhand. Maar hoe leuk is het, als je andere hand dan gewoon “mee kan liften”? Want motorisch is het niet zó ingewikkeld om met twee handen te spelen. Mits je handen hetzelfde doen. In spiegelbeeld! De meeste mensen vinden dit heel leuk om te doen, en motorisch is het niet veel moeilijker als je dezelfde vingers gebruikt.
Twee duimen op één (midden C) toets is niet een toppunt van pianistisch gemak. Maar als je je duimen een beetje ‘boven’ elkaar zet, is dit probleem zo opgelost. Je ziet als het ware de notenbalk voor je ‘ontrollen’.
Zelfs al “lees” je maar één hand, doordat het steeds gespiegeld wordt, krijgt de andere hand spelenderwijs in de gaten dat ‘onder water’ (F-sleutel) eigenlijk alles gespiegeld wordt wat boven water (G-sleutel) gebeurt. Dat die twee balken iets met elkaar te maken hebben! In elk geval is het een goede truc om groepjes noten (posities) te onthouden. Als dat lukt, is mijn opzet al bereikt.
De ritmes zijn expres simpel gehouden met alleen hele, halve en kwartnoten. De maatsoort is altijd dezelfde, vandaar dat ik maar één keer een vierkwartsmaat heb genoteerd. Alle aandacht kan hierdoor naar de toonhoogte verschillen kan gaan. Ik heb niet erg mijn best gedaan om “mooie” stukken te schrijven, het zijn gewoon maar oefeningen om de noten te leren onthouden.
Het boek kost 12 euro (exclusief portokosten) en kan worden besteld via: heleen.verleur@xs4all.nl
(foto kersenbloesem: Josefine Straesser)
In 2014 schreef ik de Sakura Variaties. Ik moest eraan denken omdat een Facebook vriendin een post deed van een bloeiende kersenbloesem.
Ik schreef de Sakura Variaties voor de Suzukidag van 5 oktober 2014 in Zeist. De bezetting is: fluit 1 & 2, sopraanblokfluit, piano 1 & 2, gitaar 1 & 2, accordeon, violen 1 & 2, Vla. 1 & 2, cello 1 & 2, contrabas 1 & 2 (er deden alleen al tachtig violen mee!)
Bij deze variaties is er een refrein A (tutti) dat steeds wordt afgewisseld met soli per instrumentgroep. Per instrumentgroep is er meestal een eenvoudiger én een moeilijker partij. De moeilijker partij kan gespeeld worden door gevorderde leerlingen of de docent. Aan het eind zit nog een refrein B.
Hieronder kun je een stukje van de fluiten horen:
De workshop ‘improvisatie’ die ik in augustus 2021 in Gent hoop te geven, was voor mij de aanleiding om een boekje met dansen te maken. Organisator Lieve van der Plaetsen heeft als thema van de vijfdaagse workshop ‘Dansen’ bedacht. Het leek mij leuk om een boekje samen te stellen met 12 dansen, met in elke dans een improvisatie. Dansdocente Lydia Mboko is van plan hier met de cursisten een mooie choreografie bij bedenken. Het Rondo is denk ik het makkelijkst. Zelf vind ik de Gnossienne heel leuk. En de Egyptische Mummie Dans.
