Ooit zei een leerling tegen me: “Pianospelen is leuk, maar het kost zoveel tijd.”

Het grappige is, dat je het daar toch juist voor doet? Maar wat deze leerling waarschijnlijk bedoelde, was: “Het kost zoveel tijd voordat je het kunt!”

Maar wat is dat: het kunnen?

Het is waar: weinig mensen kiezen voor een instrument omdat ze zo dol zijn op oefenen. Ze stellen zich voor dat ze meteen de sterren van de hemel spelen. Helaas werkt dat niet zo. Netzomin als dat je meteen het Zwanenmeer kunt dansen als je op ballet gaat. Of bij Oranje mag spelen als de op voetbal gaat. Punt is, dat je naar verhouding meer met oefenen bezig zult zijn dan met uitvoeren. Mensen met een goede strategie en doorzettingsvermogen komen er zelfs verder mee, dan mensen met veel talent en geen strategie. Het kost heel veel tijd om een instrument te leren beheersen. Hoe kun je die tijd “leuk” maken? Of in ieder geval “leuker”?

Als je bijvoorbeeld de gedachte hebt, dat je het al “had moeten kunnen” wordt oefenen een stuk minder leuk. Als je de gedachte hebt dat je een stuk foutloos moet spelen, wordt het ook op eieren lopen.

Zelf vind ik oefenen heerlijk. Het maakt me niks uit als ik een stuk nog niet kan. Het geheim is, dat ik het stuk gewoon al in mijn hoofd hoor. Het is als een beeldhouwer die kijkt naar een ruwe rots en daar al de contouren in ziet van het beeld dat hij gaat maken. Wat bv helpt, is het stuk al een paar keer beluisteren.

Ik weet dat sommige collega’s daar tegen zijn. Ik heb dat nooit zo goed begrepen. Ze vinden dat je het helemaal van de noten tot je moet nemen. Dat klinkt voor mij als: we gaan voortaan elkaar alleen nog maar schrijven in plaats van praten. Want muziek is toch ook (een hogere vorm) van communicatie? Van uitwisselen van emoties, gedachten, ideeën .. Dat kan op allerlei manieren. Het notenschrift is een fantastische uitvinding, maar het is een middel, niet een doel.

Een andere reden waarom ik oefenen fijn vind, is dat ik gewoon geniet van de klanken. Het voelt alsof ik op reis ben, in een land of in een stad die ik aan het verkennen ben. Ik weet nog niet wat er om de hoek is. Ik ben nieuwsgierig en geniet van wat zich voordoet. Ik denk aan niks anders meer. Ik ben in muziekland.

Om in deze flow te raken, helpt het om een concreet doel te stellen. Het doel moet niet te moeilijk zijn, maar ook niet te makkelijk want dan verslapt de aandacht. Waarschijnlijk is dat ook wat er aan de hand is, als je gedachten krijgt als: “Ik kan het niet en ik ga het nooit leren.” Het doel wat je jezelf dan stelde, ligt te ver weg.

Je kunt wél tegen jezelf zeggen: ik ga proberen de rechterhand van maat 1 tot en met 8 helemaal vloeiend te spelen. Daarvoor neem ik steeds een stukje van 2 maten. Dan neem ik er 2 bij. Dan doe ik ze alle vier achter elkaar. Zo doe ik het ook met de andere 4 maten. Dit herhaal ik een paar keer. Vooral de herhaling van korte stukjes is heel belangrijk bij het oefenen. Als je te snel doorgaat, wordt het namelijk niet opgeslagen in je brein. Korte stukjes met aandacht herhalen. Het is een soort meditatie. Even stilstaan bij het moment. Niet meteen door willen racen.