Vandaag was ik weer eens op zoek naar meer pianotrio’s voor beginners. Er was slecht nieuws (ik zag geen nieuwe trio’s), maar ook goed nieuws: ik zag dat mijn eigen ‘Piano Trios for Young Players’ ook via onze eigen Stretta Music in Schagen zijn te bestellen:
Stretta-music.nl
Dat is fijn, want Stretta is goed en snel!
Binnenkort ligt ook boek 3 in de winkel.
Intuïtie
Hoe komt het dat je soms heel sterk het gevoel kunt hebben dat je iets niet of juist wél moet doen. Je hebt er geen bewijzen voor, maar je weet op één of andere manier dat je beter niet deze trein maar de volgende kunt nemen. Er waren mensen die op elf september niet gingen werken in het World Trade Center in New York. Of iemand kijkt even omhoog en plotseling valt een emmer naar beneden zodat hij nog net een stap opzij kan doen. Bovengenoemde voorbeelden zijn allebei direct te “bewijzen”. Er vlogen bij het WTC die dag helaas vliegtuigen naar binnen. Er wás een emmer.. Maar soms is het lasti-ger om aan te tonen en je moet erg oppassen dat je omgeving je serieus blijft nemen. Sommige mensen worden er wat lacherig van. Ook is het belangrijk jezelf goed te blijven waarnemen, want in hoe-verre speelt je ego hierbij een rol? Het zou kunnen zijn dat je iets “ziet” aankomen omdat het jou toevallig goed uitkomt. Hoe dat bij jezelf zit kan alleen jij weten, door bijvoorbeeld te mediteren, de gedachten die langskomen te observeren en te checken. Zelf vind ik het moeilijk om een voorbeeld te geven van iets waarbij mijn intuïtie een belangrijke rol speelde, omdat het zich bijna op een ander niveau afspeelt. Ik zou niet kunnen zeggen waarom ik op internet nu juist bij die website van een centrum terechtkom waarbij ik een cursus ga doen die mijn leven een andere wending geeft. Je zou je kunnen afvragen of ik dat bij een ander centrum niet ook zou hebben gehad. Ik denk van niet, hoewel ik het niet kan bewijzen.. Ondanks het grote aanbod van allerlei cursussen, kwam ik juist bij deze uit en het was precies wat ik zocht.
Er zijn mensen die vinden dat je alles met logica en nuchter verstand moet beredeneren. Logica en verstand zijn belangrijk, maar ik denk dat de rol van deze vaardigheden soms wordt overschat. Voor mijn gevoel speelt intuïtie, of gevoel, een even belangrijke rol als verstand. Overigens: juist geniale wetenschappers, zoals Einstein en Newton, voeren voor een deel op intuïtie. Ik durf te wedden dat ook natuur-kundige Robbert Dijkgraaf zijn intuïtie gebruikt om tot bepaalde op-lossingen te komen. Beeldend kunstenaars en musici, en de meeste andere kunstenaars, zetten tijdens het creatieve proces voornamelijk hun rechterhersenhelft in. De linkerhersenhelft, de cognitieve, speelt dan de rol van observator die achteraf checkt of het wel “klopt” wat de andere heeft bedacht. Het is heilzaam om allebei je helften te ge-bruiken. Dat doe je bijvoorbeeld bij piano spelen. Helaas wordt er op veel scholen vooral de nadruk gelegd op de linkerhelft. Het denken wordt belangrijker geacht dan het “voelen” of de intuïtie.
Een postduif heeft geen routeplanner om op zijn adres van bestem-ming te komen. Hij voelt intuïtief aan hoe hij weer thuis kan komen. Overigens wordt van steeds meer dieren vastgesteld dat ze kunnen “plannen”. Plannen is een eigenschap die meestal aan mensen wordt toegeschreven. Maar ook sommige apen en zelfs vogels schijnen al te kunnen denken over morgen. Is dit nu denken of voelen? Ik zou die hele tegenstelling willen opheffen: laten we afspreken dat we voor-taan voelen met ons hoofd en denken met ons hart.
Deze column komt het uit boekje ‘Perseïden’ (Vallende sterren) te bestellen via heleen.verleur@xs4all.nl
(titel: met dank aan Gary Larson ‘The Far Side’)
Vanaf mijn zesde jaar wist ik wat ik wilde: piano spelen. Helaas hadden we geen piano thuis. Ik had wel een klasgenoot die een piano had .. of was de volgorde eigenlijk andersom? De naam van deze -roodharige- vriendin weet ik niet meer. Ik kan me nog steeds een beetje schuldig voelen over het feit dat ik in de middagpauze van school bij haar ging eten maar dan vooral oog had voor dat hemelse instrument. De magie van het geluid dat tot trilling kwam als je zo’n toets naar beneden bewoog, de klanken die het voortbracht. Ik had thuis -op dat moment- alleen een klein elektronisch orgeltje met een beetje nasaal geluid. Op zichzelf was ik daar blij mee, maar als ik bij mijn vriendin de piano hoorde dan ging er een wereld voor mij open..
(“Welcome to heaven, here is your piano!” “Welcome to hell: here is your elektronic device.” ;-))
Op m’n veertiende kwam door een gelukkig toeval een piano onze kant op: mijn moeder had een vriendin die er eentje “over” had. Het was een oude piano met een ouderwets bovendemper mechaniek, waarbij alles door elkaar klonk en één grote soep werd. Voor pianisten: alsof je je rechterpedaal voortdurend inhoudt zonder te wisselen. Dit systeem is maar een tijdlang gangbaar geweest, tot de pianobouwers een betere oplossing hadden gevonden.
Ik was er echter superblij mee. Vanaf dat moment ging het snel, en vijf jaar later zat ik in de vooropleiding van het Hilversums conservatorium.
Mijn leven heeft altijd al uit muziek bestaan. Muziek was en is voor mij een levenswijze. Eigenlijk is het nog dichterbij: zoiets als ademen. Het is eigenlijk niet eens een keuze. Ik kan mij niet zo goed een leven zonder muziek voorstellen. Muziek geeft mij ontspanning, troost, diepgang, levensvreugde .. en nog veel meer. Bij het doorgeven van muziek aan anderen ervaar ik ook al deze bovengenoemde emoties en gemoedstoestanden. Zelf spelen, componeren, improviseren, lesgeven, liggen voor mij in elkaars verlengde. Het kost mij geen moeite, ik voel me terwijl ik deze bezigheden aan het doen ben, aangesloten op een wereld die veel verder reikt dan mijn persoonlijke ik, een soort eeuwige energetische stroom die onvermoeibaar doorgaat. Zo’n beetje als een Iphone die aan het opladen is.. 😉 Sommige mensen ervaren dit waarschijnlijk -ook- bij heel andere dingen, zoals bij sport, of schilderen, of iets anders. Eerlijk gezegd heeft de muziek mij ook de toegang naar andere gebieden geopend. Wat ik vroeger vooral ervoer in het muzikale proces, heb ik inmiddels op allerlei andere gebieden: eigenlijk voel ik bijna geen onderscheid meer tussen muziek, schilderkunst, vriendschap, het leven.. ik zie al die dingen in alles weerspiegeld, zoals je in de natuur ook bepaalde verhoudingen hebt, bijvoorbeeld de gulden snede.
Dit alles gezegd hebbende, en hieruit voortvloeiend, wil ik nu graag even de focus verschuiven naar hoe het er waarschijnlijk voor de buitenwereld uitziet: mensen die mij een tijdlang niet gezien hebben, vragen of ik “nog steeds” lesgeef.. Voor mij voelt het alsof ik te voet ben naar het middelpunt van de aarde. Ik weet dat ik het waarschijnlijk nooit zal bereiken, want het is heel ver en bovendien wordt het mij steeds heter onder de voeten. Maar ik kom in een steeds diepere laag, waardoor ik steeds meer begrijp van mijzelf. Tegelijkertijd is het een soort thuiskomen, ik begrijp niet hoe dat komt want ik ben toch juist weggegaan van huis? Nog gekker is dat de mensen om mij heen nog steeds denken dat ik nooit ben weggegaan. Ze zien mij, ze zien mijn fysieke buitenkant, ze zien mij lesgeven en spelen. Uiterlijk gezien is er niet zoveel veranderd. Innerlijk is er een wereld van klanken, een soort vulkaan, maar dan een vriendelijke, die bubbelt en zachtjes nieuwe gedachtes, ideeën, creaties, vrolijkheid, agressie voortbrengt.
Ik zou de buitenwereld soms iets willen vertellen over de binnenwereld. Kom ook even een kijkje nemen in deze vulkaan. Het is hier zo mooi: alles is hier goed, want alles is zoals het is. De wereld is weerspiegeld in mijn vulkaan. Wat jullie zien, is de buitenkant van de vulkaan. Die is mooi. Maar van de binnenkant krijg je nooit genoeg. Het maakt dat ik niet snak naar erkenning, promotie, ander werk, verre vliegreizen. Het maakt dat ik geen genoeg krijg van bezigheden die er voor de buitenwereld uitzien als honderd jaar hetzelfde.. (“saai!!”) Het maakt dat ik me nooit verveel want ik kan altijd doorlopen naar het middelpunt van mijn aarde. Deze innerlijke reis houdt nooit op. En ik zie zoveel kleuren, vormen, energieën, bewegingen, dat ik eigenlijk tien levens tegelijk zou moeten hebben om deze allemaal te kunnen inademen en daarna vorm te geven. Maar ik voel dat dit niet nodig is, want ik kan ook lekker genieten van mijn vulkaan zonder het gevoel te hebben dat er iets hoeft te gebeuren. Soms word ik wel even wakker geschud, door de buitenwereld. Als er wordt gevraagd of ik “nog steeds” lesgeef, of als er wordt gevraagd of ik “nog tijd heb om te componeren?”.
Ik voel me gezegend dat ik in omstandigheden verkeer, waarbij ik mij geen zorgen hoef te maken over mijn gezondheid of materiële zaken. De basisbehoeften zijn vervuld (eten, huis, veiligheid) en ik besef heel goed dat er veel mensen zijn voor wie dat niet geldt. Ik prijs mijzelf gelukkig dat ik in mijn levensonderhoud kan voorzien met wat ik het liefste doe. Op mijn eigen wijze probeer ik een steentje bij te dragen aan een betere wereld. Mijn “lava” steentje bestaat uit liefde voor en door muziek. En die liefde zou ik het liefst met iedereen willen delen.
Vorig jaar heb ik met leerlingen een kerstboekje samengesteld, met arrangementen van de bekende en minder bekende kerstliedjes. Hieronder vind je één van de liedjes, ‘De Herdertjes’ met een tekening van mijn dochter Gaia van Eijck.
Je mag het printen en spelen.
De toonzetting is simpel, maar effectief.
Als je het boek wilt bestellen, dan kan dat door 15 euro plus 4 euro porto (totaal 19) euro over te maken naar:
Binnenkant Muziek/NL52INGB0007285045 ovv ‘Kerstboek’
Dit weekend was ik gastspreker op het 26e Epta Congres (European Piano Teachers Association The Netherlands). Samen met voorzitter Bart van de Roer zat ik in één blok dat helemaal over kamermuziek ging. Bart had het over de balans en de rol van de pianist in de kamermuziek. Mijn praatje sloot daar goed op aan: jonge pianistjes de kans geven samen in trio’s te spelen, en de piano daarbij niet alleen maar ondersteundend of begeleidend in te zetten, maar ook regelmatig de melodiepartij te laten spelen. Zoals secretaris Hetty Floors het in haar intro van het programmaboek verwoordde: de basis en de top samen, leerzaam en spannend.
Wat verder ook heel interessant was, was een lezing van Robert Harris. Indrukwekkend was het optreden van ontwikkelingspsycholoog en systeemtherapeut Steven Pont Website Steven Pont. Diverse collega’s, onder wie Albert Brussee en Josje Goudswaard, presenteerden hun bladmuziek. Het congres ging op zondag 26 november nog door met interessante items die ik helaas heb gemist want ik was er zelf alleen op zaterdag 25 november.
Zondag over een week (12 november) geeft Heleen Verleur een workshop compositie aan leerlingen van pianodocente Brook Cuden.
Het programma is als volgt:
Questions from ‘Intermezzo’ about composing:
1. What and where do/did you study? When did you graduate?
I studied classical piano at the Hilversums Conservatorium with Frans van Dalen and Fania Chapiro. I graduated in 1989. I started to compose after my study. It started writing pieces for piano students, because sometimes I couldn’t find suitable pieces for beginners and intermediate level. Gradually I started to write larger works. I learned to compose by studying and playing works of great composers. In the beginning I wrote in a more Romantic style. The very first piece I wrote in a more atonal style was selected to be performed in Paradiso at Gaudeamus Muziekweek in 2006. I decided to study composition after I won the first prize at Calefax Composers Contest in 2009. I studied a few years with composer Jeff Hamburg.
2. A composition of yours has been recently published by EMA , could you tell us something about this piece? For example: Why did you write this piece? What is it about? What instrument(s) did you write for and why?
Two compositions of mine have been published by EMA: Etude Furioso and Waves.
Etude Furioso I wrote because a piano collegue of mine, Janece Milos, was gathering etudes for her advanced students. Then Daan from EMA asked composers to write etudes to be gathered in a book. I decided to contribute with this etude. Maybe I will write more etudes in future. I wrote Waves because there are few passionate pieces for three pianists at one piano. I love to write pieces for students that sound much more complicated than they really are. Of course the rhythms of Waves are not easy, but it can be memorized quite well.
Waves was written with a nod to composer Simenon ten Holt, whose famous “Canto Ostinato” has mesmerized many musicians and listeners. Waves is much easier and shorter than the wonderful piece by Ten Holt, bit it poses its own rhythmical challenges.
3. Are there works by other composers that seriously impressed you or influenced your work? Composing is like (a spiritual path in) life: you are always looking further.. just repeating yourself is no real development. When I started to compose, I was influenced by the classical composers like Bach and Mozart. Later I tried to write in a more Romantic style, like Liszt and Chopin. Then I started to research atonal music. Right now I am most influenced by all kinds of world music: Syrian, Spanish, African (Zulu). In 2013 I won the first prize in a Spanish competition (Hispa Song) with a composition based on an old Spanish strophic text about a bull fighter who is killed by the bull. Perhaps there is also a little Albeniz and Granados in my work.
4. When did you start composing? Do you remember what you wrote back then?
I seriously started composing with a Prelude and a Fugue, a little bit in the style of Bach. I just wanted to “proof” that I understood the rules of composition. Like Mondriaan started to paint real trees, before he continued making cubes. 😉 After that I wrote a Piano Trio in classical style (“Tango Trio” also this trio is already influenced by world music: Argentinian Tango). It was even published by Broekmans & van Poppel and I was very proud of that. My first published work! 🙂
But when I go back further: as a child, about 8 years old, I was already correcting scores of “other” 😉 composers.. it alway stroke me when I read and played something that didn’t match with my ears.. I started correcting the scores on “wrong” notes with a pencil. So the character of the composer was already there! I only didn’t know that I could also write my own music. This idea popped up later.
5. Is there anything else you’d like to share in Intermezzo?
For me composing is like meditation: when I compose, I forget everything around me: I am in flow. For me it is one of the greatest things to do. I feel very grateful having the chance of doing this.
You can hear my compositions at: www.heleenverleur.org
When you click: ‘composities’ or ‘composities voor iedereen vanaf 5 jaar’ of ‘piano trios’ you can hear my pieces, also the pieces I mentioned above.
Intermezzo is a publication of Edition MatchingArts.
This piece (with a wink to Dave Brubeck) for clarinet and piano I wrote for Jan on the occasion of his retirement from the CWI and ILLC.
Clarinet: Michel Marang. Piano: Heleen Verleur
